WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2011 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu II Wydział Karny w składzie następującym:

Przewodniczący:   SSO  Marek Zawadzki (spr.)

Sędziowie:            SSO  Dariusz Lotycz

SSO  Andrzej Sierpiński

Protokolant:         Agnieszka Pawłucka-Karut

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Przemyślu Marty Pętkowskiej

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2011 r. sprawy:

A.M. - oskarżonego o przestępstwo z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i art. 178a § 1 kk,

K. R. - oskarżonego o przestępstwo z art. 239 § 1 kk,

M. M. - oskarżonego o przestępstwo z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 233 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych K.R.
i M. M.  i obrońcę oskarżonego A. M.  od wyroku Sądu Rejonowego w ... z dnia 15 listopada 2010 r., sygn. akt II K ...,

I. Z m i e n i a zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w pkt I wyroku w miejsce wymierzonej kary 10 (dziesięciu) lat pozbawienia wolności wymierza oskarżonemu A. M. karę
7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności,

- w pkt II wyroku na mocy art. 42 § 3 d k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego A. M. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym
na okres 10 (dziesięciu) lat,

- uchyla pkt V i pkt VI zaskarżonego wyroku,

- na mocy art. 85 i 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych kar pozbawienia wolności wymierza oskarżonemu A. M. karę łączną
7 (siedem) lat pozbawienia wolności,

- na mocy art. 90 § 2 k.k. i art. 85 i 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych środków karnych wymierza oskarżonemu A. M. łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym
na okres 10 (dziesięć)  lat,

II. w pozostałej części  u t r z y m u j e zaskarżony wyrok w mocy,

III. z a s ą d z a od oskarżonych A. M., K. R. i M.M. na rzecz oskarżycieli posiłkowych H. Ś., M. Ś., A. J. i B.G. kwoty po 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych 60/100) z tytułu udziału pełnomocników przed Sądem odwoławczym,

IV. z w a l n i a oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych
za postępowanie odwoławcze, którymi  o b c i ą ż a Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 89/11

Uzasadnienie wyroku
z dnia 12 kwietnia 2011 r.

Oskarżony A M stanął pod zarzutem tego, że :

I. w nocy 4 lutego 2007 r. w ..., woj. podkarpackiego umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierował samochodem osobowym marki ... o numerze rejestracyjnym ... nie posiadając uprawnień do kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości z nadmierną prędkością przystąpił do wyprzedzania samochodu osobowego marki ... o numerze rejestracyjnym ..., bez upewnienia się o możliwości bezpiecznego wykonania tego manewru oraz podjął manewr wyprzedzania tego pojazdu sygnalizującego skręt w lewo z jego lewej strony uderzając samochód ..., spychając go z jezdni na lewe pobocze drogi, w wyniku czego kierujący samochodem ...R.Ś. doznał obrażeń ciała w postaci krwiaka podtwardówkowego lewej półkuli mózgu, drobnych krwiaków śródmózgowych płatów czołowych mózgu, stłuczenia i obrzęku mózgu, stłuczenia płuc, złamania kości krzyżowej, złamania kości łonowej, złamania wyrostków kręgów I, II i III kręgosłupa lędźwiowego, w wyniku których w dniu 12 marca 2007 r. zmarł. Pasażerowie samochodu osobowego marki ... B. G. doznała obrażeń ciała w postaci złamania wyrostka rylcowatego kosci łokciowej lewej, stłuczenia głowy, stłuczenia uda lewego, które spowodowały ciężką długotrwałą chorobę. A. J. doznał złamania kości krzyżowej po stronie lewej, złamania kości kulszowej i łonowej po stronie lewej, pourazowy prawostronny zespół korzeniowy, które spowodowały ciężką długotrwałą chorobę realnie zagrażającą życiu, a następnie zbiegł z miejsca zdarzenia tj. o przestępstwo z art. 177 §  2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk.,

II. w miejscu i czasie opisanym w punkcie I znajdując się w stanie nietrzeźwości prowadził pojazd mechaniczny samochód osobowy marki ... o numerze rejestracyjnym ... tj. o przestępstwo z art. 178 a § 1 kk

2. Oskarżony K. R. stanął pod zarzutem tego, że :

3. Oskarżony M. M. stanął pod zarzutem tego, że :

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2010 r., sygn. akt II K ... Sąd Rejonowy w ...:

II. Na zasadzie art. 42 § 3 kk orzekł wobec oskarżonego A. M. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na zawsze.

III. Sąd ponadto uznał oskarżonego A. M. za winnego popełnienia czynu wyżej opisanego w pkt II wyroku, a stanowiącego przestępstwo z art. 178 a § 1 kk i za to na podstawie art. 178 a § 1 kk skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

IV. Na zasadzie art. 42 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego A. M. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 lat.

VI. Na zasadzie art. 90 § 2 kk i art. 85 kk i art. 86 kk w miejsce orzeczonych w stosunku do oskarżonego A. M. w pkt II i IV wyroku środków karnych  w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych wymierzył mu łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na zawsze,

VII. Na zasadzie art. 49 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego A. M. świadczenie pieniężne w kwocie 1.000 złotych na rzecz Wojewódzkiego Szpitala im . Św Ojca Pio w Przemyślu,

IX. Na zasadzie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu A. M. okres  rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 28 września 2007 r. do dnia 4 grudnia 2008 r., od dnia 20 maja 2010 r. do dnia 17 czerwca 2010 r. i od dnia 14 listopada 2010 r. do dnia 15 listopada 2010 r..

XII Na zasadzie art. 71 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego K. R. karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych.

XIV. Na zasadzie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk warunkowo zawiesił wobec oskarżonego M. M. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat.

XV. Na zasadzie art. 71 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego M. M. karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 40 złotych.

Powyższy wyrok zaskarżyli oskarżeni K. R. i M. M. oraz obrońca oskarżonego A. M.

M. M. zaskarżył wyrok w części dotyczącej jego osoby.

Wyrokowi zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, poprzez uznanie, że oskarżony M. M. nakłaniał świadka A. K. do składania fałszywych zeznań, pomimo braku dowodów w tym zakresie, co więcej świadek ten składając pierwotne zeznania nie podał żadnych okoliczności uzasadniających zarzut.

Oskarżony K. R. zaskarżył wyrok w części dotyczącej jego osoby.

Obrońca oskarżonego A, M.zaskarżył wyrok w części dotyczącej tego oskarżonego zarzucając mu:

2) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to treści art. 201 kpk poprzez bezkrytyczne przyznanie atrybutu wiarygodności opinii biegłych z Politechniki Lubelskiej Katedry Pojazdów Samochodowych z dnia 28 maja 2009r. , uzupełnionej następnie na rozprawie w dniu 19 marca 2010 r. przy całkowitym pominięciu i zlekceważeniu opinii biegłego sądowego przy Sądzie Okręgowym w ... mgr inż. Z. R. z dnia 2 grudnia 2008 r. podczas gdy przepis ten wskazuje na konieczność powołania innych biegłych, co w sprawie przedmiotowej, ważkiej, winno być uczynione, a co sugeruje orzecznictwo Sądu Najwyższego.

6) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na absolutnym zlekceważeniu faktu zaznaczenia przez lekarza S. N. w dniu 4 lutego 2007r. w protokole przyjęcia do szpitala R. Ś. okoliczności, iż tenże może znajdować się pod wpływem środków odurzających, co niewątpliwie mogło mieć wpływ na zachowanie R. Ś. jako kierowcy i podejmowanych przez niego manewrów, co wpływ ma na ocenę wypadku drogowego o którego spowodowanie oskarżony jest A. M., a którego to faktu przy o ocenie przebiegu zdarzenia Sąd nie wziął pod uwagę. W tym bowiem zakresie obowiązek poddania uczestnika zdarzenia drogowego jest zakreślony przepisami, a ustalenia tychże badań wpływają na podstawę odpowiedzialności karnej i jej zakresu. Nawiązując do tegoż zarzutu zaznaczam, iż proces leczenia winien być podjęty w oparciu o kartę informacyjną z Izby Przyjęć Szpitala, w której znajdowało się zastrzeżenie o treści, iż przyjmowany R. Ś. może znajdować się pod wpływem środków odurzających lub psychotropowych, a takowe zastrzeżenia, zawarte w dokumencie przyjęcia nie zostały przekazane na oddział, gdzie leczono R. Ś., a proces jego leczenia powinien być w takiej sytuacji odmienny niż proces leczenia osoby „trzeźwej".

9) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie przepisu art. 170, par l, pkt 5 kpk poprzez oddalenie wniosku dowodowego oskarżonego o skonfrontowanie świadków K. B. i D. M. na okoliczność miejsca w którym znajdowali się postrzegając rzekomo zaobserwowane zdarzenie, zachowania ich w tym momencie (nadawanie SMS- ów prze D. M.), a przede wszystkim fakt niemożności przesłuchania K. B., przebywającego poza miejscem zamieszkania, która to okoliczność nie może być podstawą skazania A. M.

10) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 201 kpk polegający na przyjęciu za podstawy orzeczenia opinii biegłego z zakresu toksykologii A, O. z dnia 19 kwiecień 2010 roku, podczas, gdy opinia ta jest niejasną, albowiem jej ustalenia bazują na niejednoznacznych, niepewnych i rozbieżnych podstawach, a to tylko i wyłącznie zeznaniach świadków, z których nie wynika jednoznacznie, w jakim okresie czasowym i w jakiej ilości oraz jakiego rodzaju alkohol spożywał ewentualnie A. M. a zatem opinia ta nie może być uznana za pełną i jasną i jako taka uznana i przyjęta za dowód w sprawie.

11) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 6 kpk, polegający na pozbawieniu oskarżonego prawa do obrony materialnej poprzez prowadzenie czynności procesowych pomimo treści zaświadczenia nr 21/10 z dnia 09.11.2010 wystawionego przez uprawnionego lekarza stwierdzającego niezdolność oskarżonego do uczestnictwa w rozprawie sądowej.

12) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na bezkrytycznym oparciu się w przedmiotowej sprawie na opinii biegłych Politechniki Lubelskiej Katedry Pojazdów Samochodowych z dnia 28 maja 2009r., nie uwzględnieniu zarzutów stawianych tejże opinii i braku reakcji Sądu na nieudzielenie odpowiedzi na zarzuty stawiane bez obrońcę oskarżonego i jego samego. Do tychże zarzutów opiniujący nie ustosunkowali się również i na rozprawach.

13) obraza przepisów postępowania, a to art. 201 kpk mający wpływ na treść orzeczenia polegający na bezkrytycznym przyjęciu warunków atmosferycznych ujętych w protokole oględzin miejsca wypadku drogowego z dnia 04.02.2007, godz. 3:30 sporządzonym przez funkcjonariusza policji, który to protokół nie zawiera istotnej adnotacji ujętej w pkt. C, a odnoszącej się do panującej w chwili oględzin temperatury przy gruncie, który to protokół stanowił jedną z podstaw opinii kwestionowanej w pkt. l apelacji. Brak jest bowiem wpisu odnośnie temperatury przy gruncie. Obowiązkiem zatem organów prowadzących postępowanie zgodnie z art. 4 kpk jest badanie wszelkich okoliczności sprawy a zatem winny one uzyskać podstawowe dane co do warunków atmosferycznych panujących w dniu zdarzenia i dopiero w oparciu o uzyskaną w ten sposób wartość temperatury przy gruncie zlecić wykonanie opinii w zakresie rekonstrukcji zdarzenia drogowego. Tego zaniechano.

14) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na absolutnym zlekceważeniu faktu braku żarówki w lewym tylnym kierunkowskazie samochodu ... nr rej. .. który to fakt ma kluczowe znaczenie dla oceny winy osk. A. M., a jest wiadomym i widocznym w oparciu o zdjęcia z oględzin wymienionego pojazdu wykonanych na miejscu wypadku (zdjęcie nr 3 k. 129), iż żarówki wskazanej i jej ewentualnych elementów brak, a co więcej nie zostały one - tak jak inne elementy oświetlenia - zabezpieczone jako dowody rzeczowe ( vide postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych z dnia 16.02.2007 r. sygn. akt RSD -D-14/07),

15) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, iż A. M. jest bezpośrednim sprawcą wypadku drogowego i jego zachowanie jako kierowcy samochodu ... polegało na przystąpieniu z nadmierną prędkością do wyprzedzania samochodu osobowego marki ... bez upewnienia się o możliwości bezpiecznego wykonania tego manewru i podjęcia manewru wyprzedzania tego pojazdu sygnalizującego zawczasu i wyraźnie skręt w lewo z jego lewej strony, podczas gdy zeznania świadków, których wiarygodność Sąd bezzasadnie podważył oraz opinia biegłego wskazana w pkt. l (biegłego sądowego przy Sądzie Okręgowym w ... mgr inż. Z. R.) również przez Sąd bezzasadnie odrzucona, przeczą takiemu uznaniu.

16) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na bezkrytycznym przyznaniu atrybutu wiarygodności zeznaniom świadków zeznających o rzekomym spożywaniu przez oskarżonego A. M. alkoholu przy niezasadnym odmówieniu atrybutów wiarygodności zeznaniom świadków zeznających, iż A. M. nie spożywał alkoholu, w tym całkowitym pominięciu faktu wpływania na zeznania - de facto kluczowego św. A. K. poprzez zastraszanie i pobicie jego brata R. K., za co sprawcy w sprawie VII K ... zostali skazani prawomocnym wyrokiem.

17) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na bezkrytycznym przyznaniu atrybutu wiarygodności zeznaniom świadków obciążających oskarżonego A. M. w zakresie spożywania przez niego alkoholu przy zlekceważeniu i odmówieniu takowego atrybutu świadkom zeznającym, iż A. M. w dniu zdarzenia nie spożywał alkoholu, a zeznania obciążające A. M. pochodzą od osób związanych więzami rodzinnymi lub przyjacielskimi z R.Ś.

18) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na zlekceważeniu zeznań złożonych przez pasażerkę samochodu ... J.D. w postępowaniu przygotowawczym z treści których wynika, iż w sposób nagły i zaskakujący powiadomiła ona kierującego R. Ś. o miejscu zamieszkania jej babci, co - de facto zmusiło R. Ś. do podjęcia gwałtownego i niesygnalizowanego innym uczestnikom ruchu drogowego manewru skrętu w lewo, co przeczy później składanym przez pasażerów wskazanego pojazdu zeznaniom, w tym okoliczności jakoby R. Ś. miał od dłuższego czasu znać miejsce posesji, gdzie dojechać chciała J. D. i jechał tam w sposób pewny i zaplanowany.

19) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na selektywnym traktowaniu zeznań świadków wobec okoliczności, iż jak to stwierdził Sąd w uzasadnieniu przedmiotowa sprawa jest przedmiotem zainteresowania opinii społecznej, jest komentowana tak w prasie, jak i w telewizji, a zatem Sąd działał pod presją i nie bezstronnie.

20) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na bezkrytycznym przyjęciu, że R.Ś. skręcał na posesję nr 16, gdy tymczasem zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci szkicu miejsca wypadku w którym zaznaczono rozrzut odłamków szkła, odpryski lakieru oraz opinii biegłych z Politechniki Lubelskiej Katedry Pojazdów Samochodowych wskazują, że R. Ś. dokonywał manewru skrętu w lewo od prawej krawędzi już po przejechaniu posesji nr 16 ruchem kolizyjnym do rowu po prawej stronie drogi.

21) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na niewyjaśnieniu okoliczności wiarygodności zeznań złożonych przez świadków R. S. i Z. B., uznanych przez Sąd za wiarygodnych świadków oskarżenia, w sytuacji wiadomej orzekającemu Sądowi, gdy zanegowali oni rzetelność ich przesłuchań i sporządzonych z tychże czynności protokołów, twierdząc, iż złożyli jako zeznający podpisy w protokołach zawierających treść merytoryczną spisaną przez przesłuchujących funkcjonariuszy i negując tę treść.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje oskarżonych K. R. oraz M. M. nie zasługują w żadnym stopniu na uwzględnienie. Niezasadna jest również apelacja obrońcy oskarżonego A. M. w zakresie w jakim kwestionuje winę oskarżonego. Z uwagi jednak na treść przepisu art. 447 § 1 kpk, który stanowi, że  apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku Sąd zmienił wyrok w stosunku do tego oskarżonego w zakresie orzeczonej kary.

Odnosząc się do apelacji oskarżonego K. R. zauważyć należy, iż podnosząc zarzut naruszenia prawa materialnego skarżący zakwestionował zasadność przyjęcia przez Sąd wyczerpania przez oskarżonego znamion czynu z art. 239 § 1 kk. Wskazał, że nie miał on na celu utrudniania postępowania karnego, a jego zachowanie takiej ocenie przeczy.

Oceniając powyższe należy stwierdzić, że oskarżony nie zakwestionował faktu samego odwiezienia sprawcy przestępstwa wypadku drogowego z miejsca zdarzenia lecz jedynie przypisany mu przez Sąd zamiar utrudnienia postępowania.

Nie ulega wątpliwości, że dla bytu przestępstwa poplecznictwa konieczna jest świadomość sprawcy, że osoba, której pomaga uniknąć odpowiedzialności karnej, popełniła przestępstwo, oraz zamiar utrudnienia lub udaremnienia w jakikolwiek sposób postępowania karnego przeciwko tej osobie, zarówno przed jego wszczęciem, jak i w każdym stadium toczącego się już procesu. Wymagana świadomość poplecznictwa nie musi mieć charakteru ani pewności, ani dokładnej wiedzy o rodzaju i okolicznościach popełnionego przestępstwa, lecz wystarczy przewidywanie, że dana osoba dopuściła się czynu, za który grozi jej odpowiedzialność karna, jeżeli przewidując taką możliwość sprawca godzi się pomóc tej osobie w uniknięciu odpowiedzialności karnej (wyrok SN z 5 lutego 1973 r., I KR 340/72, OSNKW 1973, nr 7-8, poz. 98). Występek poplecznictwa jest więc występkiem umyślnym, który może być popełniony tak z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym.

Niezwykle istotne  w sprawie jest również to, że wyjaśnienia samego oskarżonego M. M. są niekonsekwentne. Najpierw negował on zupełnie fakt wizyty  w szpitalu u A. K. Następnie kiedy z uwagi na złożone zeznania A. K. przyjęta linia obrony została zdezaktualizowana oskarżony negował już nie samą wizytę w szpitalu lecz to, że podczas niej miał nakłaniać A. K. do złożenia fałszywych zeznań. Z uwagi jednak na kategoryczne zeznania A. K. nie można wyjaśnień oskarżonego uznać za wiarygodne.

Przechodząc do apelacji obrońcy oskarżonego A. M. na samym wstępie należy  zaznaczyć, iż konstrukcja apelacji jest wadliwa. Nie można bowiem w apelacji jednocześnie wysuwać zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych i zarzutu naruszenia prawa materialnego.

Z uwagi na powyższe zarzut naruszenia prawa materialnego, który aktualizuje się przecież dopiero, gdy ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę zaskarżonego orzeczenia są prawidłowe, zostanie rozważony w końcowej części uzasadnienia.

W pisemnym uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji w sposób w pełni przekonywujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego przedstawił, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł  swoje własne przekonanie o winie oskarżonego A. M. Uzasadnienie wyroku spełnia wymogi art. 424 kpk, przy czym wnioski wyprowadzone z zebranego materiału dowodowego nie uchybiają ani regułom logicznego rozumowania, ani wskazaniom wiedzy, ani też zasadom doświadczenia  życiowego. Ustalenia faktyczne oparte zostały na całokształcie okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 kpk), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 kpk) i bezstronności (art. 4 kpk), w granicach ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 kpk.

Słusznym w tej sytuacji będzie przypomnienie utrwalonego od lat poglądu wyrażanego tak w doktrynie, jak też w judykaturze, że ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti w toku rozprawy głównej mogą być skutecznie zakwestionowane, a ich poprawność zdyskwalifikowana wtedy dopiero, gdyby w procedurze dochodzenia do nich Sąd uchybił dyrektywom art. 7 kpk,

pominął istotne w sprawie dowody, lub oparł się na dowodach na rozprawie nieujawnionych, sporządził uzasadnienie niezrozumiałe, nadmiernie lapidarne, wewnętrznie sprzeczne bądź sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączające możliwość merytorycznej oceny odwoławczej. Zarzut obrazy przepisu art. 7 kpk i w związku z tym dokonania błędnych ustaleń faktycznych może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszy zasady logicznego rozumowania, nie uwzględni przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. (por. między innymi: wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 18 czerwca 1998 r. III KKN 112/97 Prokuratura i Prawo - dodatek 1999/1 poz. 8; z dnia 6 października 1987 r. IV KR 263/87 OSNKW 1988/3-4 poz. 28)

Wiele zarzutów podniesionych w apelacji przedstawionych przez obrońcę jako  zarzut błędu w ustaleniach faktycznych lub też obrazy przepisów prawa procesowego, zwłaszcza art. 201 kpk sprowadza się do kwestionowania opinii biegłych sądowych z Politechniki Lubelskiej Katedry Pojazdów Samochodowych z dnia 28 maja 2009 r. o nr. 11/NN/2009.

Nie ulega wątpliwości, że Sąd Rejonowy zasadnicze ustalenia stanu faktycznego poczynił w oparciu o tą właśnie opinię uznając ją za w pełni wiarygodną. Opinia ta została sporządzona alternatywnie w zależności od tego czy pokrzywdzony R. Ś. zawczasu zasygnalizował zamiar skrętu w lewo czy też nie.

Należy zauważyć, że biegli w sposób dokładny ustosunkowali się do wszystkich zarzutów i w sposób logiczny potrafili odpowiedzieć na wszystkie zadawane im pytania. Istotne zwłaszcza było ustosunkowanie się przez biegłych, co do przyjęcia przez nich, iż jezdnia w chwili wypadku była sucha, co spowodowało przyjęcie współczynnika przyczepności 0,7. W ocenie biegłych mimo, iż w chwili oględzin nawierzchnia jezdni była wilgotna  to deszcz zaczął padać nie wcześniej niż samochód ... znalazł się w pozycji powypadkowej, prostopadle do osi jezdni na pasie ruchu w kierunku .... Innymi słowy biegli jednoznacznie stwierdzili, iż w chwili zatrzymania się samochodu ..., czyli  w chwili wypadku oraz bezpośrednio po nim, gdy zatrzymywały się inne samochody jezdnia była sucha. Świadczą o tym ujęte na fotografiach suche powierzchnie jezdni pod samochodem ... oraz takie same suche strefy o kształcie prostokąta i wymiarach zbliżonych do samochodu osobowego w innych miejscach w pobliżu miejsca wypadku. Na powyższe wskazują również dobre odwzorowania na nawierzchni jezdni śladów kół samochodów biorących udział w wypadku.

Biegli nie dokonali zatem wbrew temu, co twierdzi obrońca obliczeń na podstawie danych przyjętych przez siebie dowolnie lecz w oparciu o dokładną analizę znajdujących się w aktach dowodów, przy uwzględnieniu specjalistycznej wiedzy, którą posiadają.

Należy zatem z całą stanowczością stwierdzić, że opinia biegłych została przez Sąd Rejonowy  oceniona w sposób prawidłowy. Udziela ona odpowiedzi na wszystkie postawione biegłym pytania, zawiera też uzasadnienie wyrażonych w niej ocen i poglądów a także nie zawiera wewnętrznych sprzeczności.

Nie ulega wątpliwości, że w zeznaniach powyższych świadków występują pewne nieścisłości. Zostały one jednak zauważone przez Sąd Rejonowy, który zasadnie stwierdził, że wynikały one z różnych miejsc, z których obserwowali zdarzenie czy też indywidualnych zdolności dotyczących postrzegania i relacjonowania faktów. Rozbieżności świadczą zatem jedynie o tym, że relacjonowali oni zdarzenie w sposób, w który go widzieli a ich zeznania nie były ze sobą uzgadniane.

Jednocześnie wbrew temu, co twierdzi obrońca nie było takiej sytuacji, żeby pasażerka J. D. krzyknęła nagle, że R. Ś. ma już skręcać. Takie słowa niewątpliwie mogłyby świadczyć, iż R. Ś. nie wiedział, gdzie znajduje się posesja na którą ma zajechać a manewr przez niego wykonany był nagły i niesygnalizowany. Nie mniej takiej wersji przeczą zarówno zeznania J. D. jak też B. G. oraz A. J., którzy zaprzeczyli, aby w samochodzie zostały wypowiedziane takie słowa. Przeciwnie podali oni, że R. Ś. już wcześniej przed wypadkiem odwoził J. D. do jej babci a zatem doskonale wiedział, gdzie znajduje się posesja na której mieszka.

Podobnie zastrzeżeń nie może budzić ocena wiarygodności zeznań świadków K. B. i D. M., którzy widzieli samochód ... zwalniający za skrzyżowaniem do miejscowości ... i sygnalizujący zamiar skrętu w lewo oraz jadący za nim ze znaczną prędkością samochód ....

Zarzuty dotyczące bezpodstawnego oddalenia wniosków dowodowych dotyczących przeprowadzenia wizji lokalnej i eksperymentu na okoliczność możliwości postrzegania zdarzenia przez K. B. i D. M. oraz konfrontacji obu tych świadków były również bezzasadne. Powyższe wnioski dowodowe zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania skoro świadkowie dokładnie opisali przebieg  zaistniałego zdarzenia.

Nie można ponadto zgodzić się z twierdzeniem obrońcy, iż z uwagi na fakt braku żarówki w lewym tylnym kierunkowskazie samochodu ... zasadne jest stwierdzenie, że samochód ten nie miał kompletnej instalacji sygnalizacyjno - oświetleniowej. Powypadkowy brak żarówki w lewej tylnej lampie jest rzeczą bezsporną. Nie oznacza to jednak, że nie było ich w lampie w chwili wypadku skoro świadkowie widzieli, że R. Ś. sygnalizował zamiar skrętu w lewo. Fakt, że w lampie po wypadku były powyrywane żarówki z oprawkami oznacza zatem jedynie to, że w wyniku wypadku wypadły i nie zostały następnie znalezione w trakcie oględzin.

Niezwykle istotne są również kwestionowane w apelacji zeznania świadka A. K., który zeznał, iż spożył z oskarżonym 100 ml wódki. Faktem jest, że świadek ten pierwotnie składał zeznania korzystne dla A. M. i dopiero następnie zmienił ich treść wskazując na ilość spożywanego przez oskarżonego alkoholu oraz okoliczności wypadku niekorzystne dla oskarżonego. Świadek ten w sposób logiczny wytłumaczył zmianę swoich zeznań uzasadniając je tym, że M. M. nakłaniał go do złożenia zeznań korzystnych dla A. M. Nie ma żadnych powodów tak jak sugeruje obrońca, aby przyjąć, że A. K.  zmienił swoje zeznania działając pod wpływem rodziny czy znajomych pokrzywdzonego.  Podkreślenia wymaga przecież fakt, iż zmieniając swoje wcześniejsze zeznania i przyznając się do złożenia nieprawdziwych naraził się na odpowiedzialność karną.

W żaden sposób nie można podzielić zarzutu dotyczącego zlekceważenia przez Sąd Rejonowy faktu zaznaczenia przez lekarza S. N.a w dniu 4 lutego 2007 r. w protokole przyjęcia do szpitala R. Ś. okoliczności, iż tenże może znajdować się pod wpływem środków odurzających.

Sąd Rejonowy dokładnie analizował powyższą kwestię, a z zeznań świadka S. N. jednoznacznie wynikało, że to on częściowo

miejscu i czasie pomiędzy dniem 4.02.2007 r. a 15.04.2010 r. podstępnych zabiegów i tworzenia fałszywych dowodów w toku postępowania karnego prowadzonego przeciwko A.M. Prowadzone były zresztą również inne postępowania tj. w sprawie złożenia przez biegłych z Politechniki Lubelskiej Katedry Pojazdów Samochodowych fałszywej opinii w przedmiotowej sprawie na szkodę A. M. oraz w sprawie wydania niezgodnej z prawdą opinii przez biegłego z zakresu ruchu drogowego A. P. Postępowania te zakończyły się odmową wszczęcia śledztwa bądź to z uwagi na brak znamion czynu zabronionego bądź wobec braku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa.

W ocenie Sądu Okręgowego dowód z zeznań A. O. mógłby mieć ewentualnie znaczenie z punktu widzenia oceny wiarygodności świadka W. P. Jednak zeznania te jakkolwiek uznane za wiarygodne niewiele wniosły do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. W. P. nie posiadał bowiem wiadomości dotyczących samego zdarzenia a jedynie potwierdził to, że oskarżony A. M. jeszcze przed wypadkiem prowadził samochód.

W żadnym stopniu nie można również podzielić zarzutu dotyczącego pozbawienia oskarżonego materialnego  prawa do obrony poprzez prowadzenie czynności procesowych pomimo treści zaświadczenia 21/10 z dnia 9.11.2010 r. wystawionego przez uprawnionego lekarza stwierdzającego niezdolność oskarżonego do uczestnictwa w rozprawie sądowej.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że prowadzenie rozprawy w dniu 15 listopada 2010 r. w żaden sposób nie pozbawiło oskarżonego prawa do obrony nawet mimo tego, że występował wówczas bez obrońcy.

Przechodząc do zarzutu naruszenia prawa materialnego tj. art. 22 i 24 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawa o ruchu drogowym ( Dz. U. z 1998 r. nr 21 poz. 94 z późn. zm.) to w żadnym stopniu nie może on zasługiwać na uwzględnienie. Przede wszystkim jak wykazało postępowanie dowodowe oskarżony nie zastosował się do reguł związanych z wykonywaniem manewru wyprzedzania. Jadący przed nim samochód ... zawczasu zaczął sygnalizować zamiar skrętu w lewo, dlatego też oskarżony był zobowiązany umożliwić dokonanie tego manewru odstępując od wyprzedzania go z jego lewej strony. Świadkowie podali, że R. Ś. włączył kierunkowskaz po minięciu skrzyżowania do miejscowości ..., nie później niż 70 metrów przed wykonaniem manewru skrętu w lewo, a zatem w momencie gdy samochód ... poruszał się jeszcze prawym pasem.

Tym samym mimo, że kierowca mający zamiar skręcić w lewo zobowiązany jest ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu w tym samym kierunku po pasie ruchu przez który skręcający ma przejechać to jednak w przedmiotowej sytuacji zachowanie pokrzywdzonego było prawidłowe ze względu na to, że jego manewr został rozpoczęty w momencie gdy samochód oskarżonego znajdował się jeszcze na prawym pasie ruchu.

Tymczasem z uwagi na brzmienie przepisu art. 54 § 1 kk wymierzając karę takiemu sprawcy należy przede wszystkim kierować się względami wychowawczymi. Nie oznacza to oczywiście tego, że przy wymiarze kary wobec sprawcy młodocianego należy pomijać pozostałe dyrektywy wymiaru kary.

Odnosząc się do powyższego podkreślenia wymaga okoliczność, że A.M. nie jest osobą w znacznym stopniu zdemoralizowaną, co mogłoby uzasadniać wymierzenie kary w górnych granicach ustawowego zagrożenia. Zwrócić uwagę należy na to, że do momentu popełnienia czynu jego zachowanie należy ocenić jako poprawne.

Wszystkie te okoliczności razem wzięte uzasadniają wymierzenie przez Sąd Okręgowy za czyn z pkt I wyroku kary pozbawienia wolności w wymiarze 7 lat.

Orzeczona kara będzie karą sprawiedliwą, adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego.

W pkt II wyroku na mocy art. 42 § 3 d kk w zw. z art. 4 § 1 kk Sąd orzekł wobec oskarżonego A. M. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat.

Dokonując tej zmiany Sąd Okręgowy kierował się tym, iż w chwili wypadku środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów na zawsze miał charakter fakultatywny, nie obligatoryjny a w przedmiotowej sprawie wobec oskarżonego wystarczającym będzie orzeczenie tego zakazu na okres 10 lat.

Na mocy art. 85 i 86 § 1 kk w miejsce orzeczonych kar pozbawienia wolności Sąd wymierzył oskarżonemu A. M. karę łączną 7 lat pozbawienia wolności. Sąd Okręgowy zastosował zasadę pełnej absorpcji ze względu na bliski związek podmiotowo - przedmiotowy obu zarzucanych oskarżonemu czynów.

Na mocy art. 90 § 2 kk i art. 85 i 86 § 1 kk w miejsce orzeczonych środków karnych Sąd wymierzył oskarżonemu A. M. łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 ( dziesięć ) lat.

W pozostałej części Sąd utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Konsekwencją powyższego było uchylenie pkt V i VI zaskarżonego wyroku.

Sąd zasądził od oskarżonych A. M., K. R. i M. M. na rzecz oskarżycieli posiłkowych H. Ś., A. J. i  B. G. kwoty po 516, 60 zł ( pięćset szesnaście złotych 60/100 ) z tytułu udziału pełnomocników przed Sądem odwoławczym,

Sąd zwolnił oskarżonych od ponoszenia kosztów sadowych za postępowanie odwoławcze, którymi obciążył Skarb Państwa.